Λαντόφσκα, Βάντα Λουίζα

(Wanta Louise Landowska, Βαρσοβία 1877 – Λέικβιλ, Κονέκτικατ 1959). Πολωνέζα τσεμπαλίστα και μουσικολόγος. Συνέδεσε τη σταδιοδρομία της με την επανεμφάνιση του τσέμπαλου ή κλαβίχορδου κατά τον 20ό αι. Η λαμπρή διδασκαλία της έφερε κοντά της μαθητές από όλο τον κόσμο, ενώ η ζωή και η δύναμη που ανάβλυζε από την ερμηνεία της επιβλήθηκε στους κατασκευαστές και στους συνθέτες, οι οποίοι είτε επανέλαβαν την κατασκευή του τσέμπαλου –όπως ο Πλεγιέλ– είτε συνέθεσαν γι’ αυτή κονσέρτα – όπως ο Ντε Φάλια (1926) και ο Πουλένκ (1929). Ύστερα από σπουδές πιάνου και σύνθεσης στη Βαρσοβία (Μιχαλόφσκι, Ουρμπάν) εγκαταστάθηκε στο Παρίσι (1900-13), απ’ όπου πραγματοποίησε περιοδείες ως πιανίστρια στην Ευρώπη. Το 1913 η Μουσική Ακαδημία του Βερολίνου καθιέρωσε γι’ αυτή τη διδασκαλία του τσέμπαλου· το 1919 δίδαξε στη Βασιλεία· από το 1925 έως το 1939 εγκαταστάθηκε στο Σεν-λα-Φορέ, κοντά στο Παρίσι, όπου ίδρυσε σχολή παλαιάς μουσικής, στην οποία προστέθηκε αίθουσα συναυλιών και μια συλλογή από παλιά όργανα. Γνωστή από συναυλίες στις ΗΠΑ από το 1923, εγκαταστάθηκε εκεί το 1941, δίδαξε, έγραψε και ηχογράφησε δίσκους. Το πλούσιο μπαρόκ παίξιμό της, όπως επίσης τα φραζέ και τα τέμπι της θεωρούνται αλησμόνητα. Από τα γραπτά της αξίζει να αναφερθούν Ο Μπαχ και οι ερμηνευτές του (1906) και Παλιά μουσική (1921) καθώς και άρθρα της που συγκεντρώθηκαν και εκδόθηκαν το 1964 με τον τίτλο Η Λαντόφσκα για τη μουσική.